Dobrym pomysłem będzie:

1. Poradnia leczenia uzależnień
2. Punkt informacyjno-konsultacyjny
3. Telefon Zaufania

Dobrym pomysłem będzie:

1. Poradnia leczenia uzależnień
2. Punkt informacyjno-konsultacyjny
3. Telefon Zaufania
4. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA)

Dobrym pomysłem będzie:

1. Poradnia leczenia uzależnień
2. Oddział Dzienny Leczenia Uzależnień
3. Oddział Leczenia Uzależnień
4. Punkt informacyjno-konsultacyjny
5. Telefon Zaufania

Jeśli ktoś znajomy zaufał ci i opowiedział o swoim problemie, wspieraj go, ale także zwróćcie się po profesjonalną pomoc.

Niezależnie od tego, czy jesteś osobą doznającą przemocy, czy właśnie dowiedziałe(a)ś się o tym, że ktoś z twojego otoczenia jej doznaje, należy powiadomić o tym odpowiednie podmioty. Możesz to zrobić anonimowo. Uzyskanie pomocy i wsparcia zewnętrznego często bywa koniecznym warunkiem poradzenia sobie z przemocą. Zgłoszenie możesz złożyć:

• na policji, np. do dzielnicowego,
• w lokalnym ośrodku pomocy społecznej,
• w szkole, do której uczęszcza dziecko z rodziny,
• podczas wizyty u lekarza.

Policja i przedstawiciel ośrodka pomocy społecznej są zobowiązani do podjęcia działań w takiej sytuacji. Dotyczy to również nauczyciela, pedagoga szkolnego, lekarza lub pielęgniarki. Zgodnie z art. 9d. 1 (Dz.U. 2021 poz. 1249) Podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury „Niebieskiej Karty” i nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc domową.

Najczęściej do ujawnienia przemocy w rodzinie dochodzi podczas interwencji policji. Policja pojawia się w domach wezwana przez samą osobę doznającą przemocy lub świadka w sytuacji ostrej przemocy, kiedy dochodzi do awantury, wyzwisk, przemocy fizycznej. Zgłoszenia może dokonać także każda osoba, którą np. niepokoją odgłosy awantury u sąsiadów za ścianą.

Jeśli policja prowadzi interwencję w domu, gdzie dochodzi do przemocy, a także wtedy, gdy osoba doznająca przemocy przychodzi na komendę i informuje policjantów o sytuacji, policja ma obowiązek wszcząć procedurę „Niebieskiej Karty”. Gdy fakt przemocy zgłasza osoba postronna, świadek przemocy lub ktoś, kto posiada taką informację, obowiązkiem policji jest nawiązać kontakt z osobą wskazaną jako doznającą przemocy i wszcząć procedurę.

Obowiązek wszczynania procedury mają także przedstawiciele pomocy społecznej, czyli przede wszystkim pracownicy socjalni, którzy pracują w terenie i znają środowisko swoich podopiecznych oraz ich problemy. W sytuacji, gdy podejrzewają, że w rodzinie, z którą się kontaktują, dochodzi do przemocy, są zobowiązani do uruchomienia działań zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz rozporządzeniem w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” z 6 września 2023 roku (Dz.U. 2023 poz. 1870).

Pracownik ośrodka pomocy społecznej, ośrodka interwencji kryzysowej, domu pomocy społecznej może także zainicjować procedurę, gdy zgłosi się do niego osoba doznająca przemocy, bądź gdy ktoś postronny powiadomi go o niepokojących zdarzeniach, np. w domu swoich znajomych.

W wielu gminach, miastach istnieją wyspecjalizowanie miejsca pomocy – ośrodki interwencji kryzysowej, placówki prowadzone przez organizacje pozarządowe, punkty informacyjno-konsultacyjne dla członków rodzin z problemem alkoholowym. Najczęściej miejsca te świadczą usługi bezpłatnie. Najbardziej rozpowszechnione są punkty informacyjno-konsultacyjne. Często dyżurują w nich specjaliści w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej. Są oni zobowiązani do udzielania pomocy także, gdy przemocy nie towarzyszy problem alkoholowy. W wieli punktach porad udzielają też prawnicy. Pomoc prawna w sytuacji przemocy domowej jest niezwykle ważna, gdyż bardzo często radzenie sobie z nią wymaga uruchamiania procedur prawnych. Bezpłatne dyżury prawnicze są niekiedy dostępne w ośrodkach pomocy społecznej.

Ważnym aspektem przeprowadzania procedury i przezwyciężania problemu przemocy jest stan psychiczny osoby doznającej przemocy, co może utrudniać podejmowanie działań. W takich sytuacjach konieczne będzie zapewnienie opieki lekarza psychiatry, który będzie mógł zapewnić odpowiednią pomoc. W przeciwnym razie podejmowanie dalszych działań służących poradzeniu sobie z przemocą może okazać się niezwykle trudne.

Jeżeli ktoś się boi mówić o doświadczeniu przemocy?

Zdarza się, że osoba doświadczająca przemocy obawia się mówić o tym wprost. W kontakcie z lekarzem, pracownikiem oświaty czy ośrodka pomocy społecznej może zaledwie napomknąć o stresującej, trudnej sytuacji w domu. Przedstawiciele wyżej wymienionych służb są wówczas zobowiązani do podjęcia tego tematu. Ich zadaniem jest poprowadzenie rozmowy tak, by osoba doświadczająca przemocy przezwyciężyła swój opór i odważyła się ujawnić problem. W takiej sytuacji przedstawiciele ochrony zdrowia, oświaty, GKRPA (Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) mogą uruchomić procedurę „Niebieskiej Karty”.

W każdym przypadku wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” wiąże się z wypełnieniem dokumentacji. Obejmuje ona formularze „Niebieska Karta – A” i „Niebieska Karta – B”. Pierwszą część wypełnia przedstawiciel służb, drugą – osoba doznająca przemocy. Następnie dokumentacja zostaje przesłana do tzw. zespołu interdyscyplinarnego, który m.in. koordynuje działania przedstawicieli instytucji w środowisku oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej.

Bardzo możliwe, że kolejnym krokiem będzie powołanie grupy diagnostyczno-pomocowej, o czym osoba doznająca przemocy zostanie poinformowana. Bez względu na decyzję o powołaniu grupy, sytuacja rodzina będzie monitorowana.

Co mówi ustawa?

§ 2. 1. Wszczęcie procedury następuje z chwilą wypełnienia formularza „Niebieska Karta – A” w przypadku uzasadnionego podejrzenia stosowania przemocy domowej lub zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej.

6. Jeżeli wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” nie jest możliwe z powodu nieobecności pełnoletniej osoby doznającej przemocy domowej, jej stanu zdrowia lub ze względu na zagrożenie jej życia lub zdrowia, wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” następuje niezwłocznie po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu z tą osobą lub po ustaniu przyczyny uniemożliwiającej jego wypełnienie.

Więcej informacji znajdziesz w równoległej sekcji „Doznajesz lub ktoś znajomy doznaje przemocy…”

Gdy osobą doznającą przemocy jest dziecko, należy poinformować sąd rodzinny o zagrożeniu dobra dziecka. Podstawą prawną takiego zawiadomienia jest art. 572 KPC (Kodeks postępowania cywilnego). Takiego zgłoszenia może dokonać każdy, kogo niepokoi sytuacja rodzinna dziecka. Zawiadomienie można złożyć anonimowo ustnie lub pisemnie (w tym również pocztą elektroniczną).

W toku swoich działań osoba zawiadamiająca zostanie przez sąd poinformowana o wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania w sprawie. Warunkiem jest zawnioskowanie o to przez osobę zawiadamiającą.

Najważniejszym działaniem w przypadku dziecka jest zapewnienie mu bezpieczeństwa, co może się łączyć z koniecznością odizolowania go od osoby stosującej przemoc.

Może to się odbyć poprzez:

• odizolowanie osoby stosującej przemoc domową poprzez usunięcie z miejsca zamieszkania,
• zakazanie zbliżania się do miejsca zamieszkania,
• zakaz kontaktu i zakaz zbliżania do osoby doznającej przemocy domowej,
• zakaz przebywania w określonych miejscach, takich jak szkoła, inna placówka oświatowa, ośrodek sportowy.

Wymienione wyżej nakazy i zakazy mogą być nałożone przez policję (lub Żandarmerię Wojskową, jeżeli osobą stosującą przemoc domową jest żołnierz pozostający w służbie) na okres 14 dni. Analogiczne uprawnienia ma również sąd rejonowy działający na wniosek osoby doznającej przemocy domowej. Nakazy i zakazy wydane przez sąd są przy tym bezterminowe.

Aby policja lub Żandarmeria Wojskowa uruchomiły procedurę wydawania nakazów i zakazów, każda osoba posiadająca wiedzę o przemocy domowej może się zwrócić do tych instytucji (pisemnie lub ustnie) w celu wszczęcia procedury nakładania nakazów i zakazów. Podstawą ich nałożenia jest ustalenie, że zachodzi zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby doznającej przemocy domowej. Zagrożenie nie musi mieć charakteru bezpośredniego, takiego jak np. pobicie, używanie gróźb pozbawienia życia, posiadanie broni.

Podjęcie procedury nakazów i zakazów możliwe jest także w sytuacji, gdy przemocy doznaje osoba dorosła. Jest ona jednak szczególnie wskazana w odniesieniu do dzieci i osób niesamodzielnych życiowo ze względu na wiek czy chorobę.

Ważną częścią działań związanych z przeciwdziałaniem przemocy skierowanej przeciw dzieciom jest zapewnienie im wsparcia i pomocy terapeutycznej. Mogą ją otrzymać m.in. w placówkach wsparcia dziennego, świetlicach socjoterapeutycznych. Część z tych miejsc prowadzi pracę z rodzicami. Zaangażowanie niestosującego przemocy rodzica może pomóc mu lepiej chronić dziecko i wspierać je w przezwyciężaniu trudnego doświadczenia.

W przypadku, gdy przemocy doznają osoby, które mają utrudnione wychodzenie z domu – osoby starsze, z niepełnosprawnościami, najlepiej fakt przemocy zgłosić do podmiotu, który ma uprawnienia do pracy w środowisku. Należy do nich policja i pomoc społeczna. Ze względu na fakt, że osoby te mogą zmagać się także z problemami finansowymi czy opiekuńczymi, zwykle są objęte wsparciem pomocy społecznej. Dlatego pomoc społeczna powinna zostać o tym poinformowana. W przypadku osób, które z uwagi na stan zdrowia są pod stałą opieką, problem lub podejrzenie przemocy można również zgłosić lekarzowi. Lekarz podczas wizyt domowych u pacjenta może bliżej przyjrzeć się warunkom, w jakich on żyje i podjąć interwencję.

Telefon Zaufania (pomoc udzielana jest bezpłatnie i anonimowo)

800 120 002 Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” Dyżurujący specjaliści niosą pomoc psychologiczną. Udzielają informacji o obowiązujących procedurach i przepisach, a także o placówkach świadczących pomoc w środowisku lokalnym. Telefon Zaufania jest skierowany do osób z całej Polski.

Telefon jest bezpłatny i czynny przez 24 godziny 7 dni w tygodniu.

Istnieje możliwość kontaktu mailowego: niebieskalinia@niebieskalinia.info lub listownego pod adresem Al. Jerozolimskie 155, 02 – 326 Warszawa.

W każdy poniedziałek w godz. 13.00–15.00 konsultacje są prowadzone przy użyciu programu SKYPE dla osób głuchych i słabosłyszących. W poniedziałki w godz. 18.00–22.00 konsultacje prowadzone są w języku angielskim, natomiast we wtorki w godz. 18.00–22.00 w języku rosyjskim.

Konsultacje prawne prowadzone są w każdą środę w godz. 18.00–22.00. Dodatkowe dyżury prawne odbywają się poniedziałki i wtorki w godz. 17.00–21.00 pod numerem telefonu 22 666 28 50 (opłata za połączenie z numerem za każdą minutę zgodna z posiadanym taryfikatorem).

Więcej informacji znajdziesz na stronie www.niebieskalinia.info

Znak dłoni „Pomóż mi” sygnalizuje, że wykonująca go osoba doznaje przemocy. Jest on na tyle dyskretny, że pozwala na wykonanie go zarówno podczas spotkania ze znajomym, jak i osobie przypadkowo napotkanej, np. sąsiadowi czy nieznajomemu na ulicy.

Na znak dłoni sygnalizującej „Pomóż mi” składa się sekwencja drobnych gestów:

• pokazanie otwartej dłoni
• schowanie kciuka do środka
• zamknięcie dłoni

Jak reagować?

Znak wykonywany przez napotkaną/mijaną osobę należy potraktować poważnie. Wymaga jednak zachowania ostrożności. Należy powstrzymać się przed gwałtownymi reakcjami. W przeciwnym wypadku mogłoby to dodatkowo narażać osobę doznającą przemocy, zwłaszcza jeżeli jest w towarzystwie człowieka, który potencjalnie przemoc stosuje. Najlepiej jest nie dawać po sobie poznać, że coś nas zaniepokoiło i zadzwonić na numer alarmowy 112.