Kierowcy, którzy jeżdżą po wypiciu alkoholu, nie zawsze są świadomi, że podczas kontroli drogowej i badania alkomatem wynik może okazać się dodatni.
Prowadzenie pod wpływem alkoholu: wykroczenie czy przestępstwo?
Prowadzenie pojazdu przez osoby będące pod wpływem alkoholu może być rozpatrywane jako przestępstwo albo wykroczenie– wynika to z art. 178a kodeksu karnego i art. 87 kodeksu wykroczeń. Kwalifikacja zależy od stężenia alkoholu we krwi albo jego obecności w powietrzu wydychanym przez kierowcę.Wykroczenie stanowi tzw. stan po użyciu alkoholu, zdefiniowany w art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r. poz. 165 z późn. zm.). Stan po użyciu alkoholu oznacza, że zawartość alkoholu w organizmie kierowcy wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Stan nietrzeźwości oznacza natomiast, że zawartość alkoholu w organizmie kierowcy wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Stan nietrzeźwości zdefiniowany jest w art. 115 par. 16 Kodeksu karnego. W sprawach dotyczących jazdy pod wpływem alkoholu wskaźniki te mają kluczowe znaczenie, ponieważ odróżniają wykroczenie od przestępstwa.
W przytoczonych powyżej definicjach pojawiło się sformułowanie „prowadzi do stężenia alkoholu we krwi”, ponieważ istotne jest także to, do jakiego stężenia alkoholu we krwi może doprowadzić spożyty wcześniej alkohol, a nie tylko jakie stężenie alkoholu we krwi odnotowano w chwili zatrzymania u kierującego pojazdem. Warto dodać, że ustalenie nietrzeźwości kierowcy jest możliwe także na podstawie zeznań świadków, którzy potwierdzili, że przed jazdą dana osoba wypiła znaczną ilość alkoholu. Tego rodzaju ustalenia, niepoparte wynikami badań na obecność alkoholu w organizmie, nie pozwalają na postawienie zarzutu o przestępstwo (z art. 179 kk), ale wystarczą do poniesienia odpowiedzialności z kodeksu wykroczeń (art. 87 § 1 i 2) [1].
Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu rozpatrywane jako przestępstwo albo wykroczenie (Źródło: art. 178a kodeksu karnego i art. 87 kodeksu wykroczeń)
Kwalifikacja prawna: wykroczenie
Stężenie alkoholu we krwi: od 0,2‰ do 0,5‰
Obecności alkoholu w wydychanym powietrzu: od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3
Kwalifikacja prawna: przestępstwo
Stężenie alkoholu we krwi: powyżej 0,5‰
Obecności alkoholu w wydychanym powietrzu: powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3
Jeśli stężenie alkoholu we krwi zawiera się między 0,2 i 0,5 promila (bądź od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza), to jest to stan po spożyciu alkoholu. Kto w takim stanie kieruje pojazdem, popełnia wykroczenie zagrożone karą aresztu, grzywną do 5000 zł i czasowym zatrzymaniem prawa jazdy. Sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Z kolei podstawę odpowiedzialności za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości stanowi wspomniany art. 178a kk:
§1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§2. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w §1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
