28 sierpnia 2023

Alkohol a zdrowie reprodukcyjne

Ze statystyk udostępnionych przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom wynika, iż w ostatnich latach w Polsce rosło średnie roczne spożycie napojów alkoholowych.

  • W roku 2016 na jednego mieszkańca przypadało 9,37 litra czystego etanolu.
  • Wartość ta osiągnęła 9,7 litra w roku 2021, co odpowiada ok. 176 litrom piwa o zawartości 5,5% alkoholu, 80 litrom wina – 12% i 24 litrom wódki.

Utrzymującemu się na alarmującym poziomie wskaźnikowi konsumpcji etanolu towarzyszą zmieniające się wzorce picia. Jednocześnie podkreśla się, że zarówno spożywanie, jak i jego konsekwencje różnią się istotnie w zależności od płci konsumentów. Wyniki badania zrealizowanego w 2020 roku dotyczącego wzorów konsumpcji alkoholu w Polsce wskazują, że mężczyźni piją blisko trzykrotnie częściej niż kobiety, częściej również sięgają po piwo oraz napoje spirytusowe. Natomiast kobiety, w porównaniu z mężczyznami, chętniej wybierają wino.

Co istotne, wystąpienie szkód zdrowotnych związanych z alkoholem obserwuje się u kobiet na wcześniejszym etapie używania aniżeli u mężczyzn. Wynika to z różnic w fizjologii, budowie ciała oraz odmienności w procesie metabolizmu etanolu, jak również inaczej działających układów hormonalnych.

Negatywny wpływ alkoholu na życie seksualne i płodność

Następstwa problemowego spożywania alkoholu widoczne są w sferze funkcjonowania osobistego, społecznego i zawodowego. Z piciem szkodliwym (definiowanym jako powodujące występowanie różnych szkód, w tym zdrowotnych) wiążą się między innymi choroby układu krążenia, przewodu pokarmowego, poważne zaburzenia neurologiczne czy też niektóre nowotwory. Alkohol negatywnie wpływa także na szeroko rozumiane zdrowie prokreacyjne prowadząc do rozwoju wielu zaburzeń seksualnych. Problemy te dotyczą znacznej części osób pijących, bez względu na płeć.

Zaburzenia w obszarze zdrowia reprodukcyjnego1 zgłaszane przez osoby pijące problemowo oraz uzależnione od alkoholu są bardzo częste – w zależności od rodzaju dysfunkcji dotyczą nawet połowy przypadków. Ponieważ jednak w Polsce wciąż zdrowie seksualne pozostaje tematem wstydliwym, jedynie niewielu pacjentów poszukuje pomocy. Również bardzo niewielu zdaje sobie sprawę, że wymienione niżej dolegliwości i nieprawidłowości mogą wprost wynikać z picia.

Zaburzenia seksualne i problemy z płodnością wynikające z problemowego picia alkoholu i uzależnienia

Kobiety

  • obniżony popęd seksualny
  • niezadowalające orgazmy
  • trudności z osiągnięciem orgazmu
  • zaburzenia dojrzewania
  • nieregularne cykle menstruacyjne
  • zwiększona częstotliwość występowania cykli bezowulacyjnych
  • zwiększone ryzyko niepłodności owulacyjnej
  • wydłużony czas zajścia w ciążę

Mężczyźni

  • niższy poziom testosteronu
  • zaburzenia libido
  • trudności w osiągnięciu erekcji
  • opóźniony orgazm
  • przedwczesny wytrysk
  • mniejsza objętość nasienia
  • obniżona liczba plemników
  • zmniejszona ruchliwość plemników
  • nieprawidłowa budowa plemników
  • mniejsza średnia masa jąder
  • uszkodzenia DNA plemników
  • negatywny wpływ na hormony regulujące przebieg procesu tworzenia i dojrzewania plemników
  • częściowe lub całkowite zatrzymanie procesu powstawania i dojrzewania plemników

Z powyższej tabeli wynika, że konsumpcja napojów alkoholowych – zarówno u kobiet, jak i mężczyzn – prowadzi do kłopotów ze sprawnością i satysfakcją seksualną. Przejawiają się one obniżonym libido, problemami z osiągnięciem i utrzymaniem erekcji, brakiem lub opóźnionym orgazmem. Doświadczane komplikacje pośrednio przyczyniają się do mniejszej płodności. Do jej bezpośredniego obniżenia dochodzi wskutek gorszej jakości nasienia w przypadku mężczyzn oraz zaburzeń owulacji u kobiet. Należy jednocześnie podkreślić, że negatywne skutki nadmiernej konsumpcji alkoholu rosną wraz ze wzrostem ilości i częstotliwości picia.

Niezależnie jednak od doświadczanych problemów zdrowotnych, u podstaw których leży alkohol, aktualnie dysponujemy lekami oraz narzędziami terapeutycznymi, które – w określonych przypadkach – mogą nie tylko spowolnić czy zahamować postępujący proces chorobowy oraz pomóc w przywróceniu prawidłowych funkcji organizmu, ale także wyeliminować przyczyny ryzykownego spożywania alkoholu.